برخی از افراد دچار شقاق خفیف می‌شوند که با مراقبت‌های خانگی و تغییر سبک زندگی قابل درمان است. اما شقاق در تعداد زیادی از مبتلایان عود شونده است و به نوع مزمن تبدیل می‌شود و فقط بعد از درمان با جراحی یا لیزر بهبود می‌یابد.
اساساً، اگر شقاق مقعد پس از گذشت بیش از 5-4 هفته با درمان‌های خانگی یا هر دارویی بهبود نیافت، باید با پزشک مشورت کنید تا بهترین درمان را ارائه دهد.
تشخیص شقاق مقعد
ممکن است مجبور شوید فرآیند کاملی را طی کنید که شامل بررسی علت شقاق یا آزمایش‌هایی برای دانستن علل زمینه‌ای در صورت وجود است. معمولا پزشک با یک معاینه مقعدی ساده شقاق را تشخیص می‌دهد اما ممکن است نیاز به بررسی علت زمینه‌ای بیماری هم باشد
چه مدت طول می‌کشد تا یک شقاق خوب شود؟
برای بهبود سریع شقاق، برخی از افراد جراحی را انتخاب می‌کنند که به آنها کمک می‌کند ظرف چند هفته بهبود یابند. آنها می‌توانند در عرض یک دو تا چهار هفته به روال روزانه خود بازگردند. در حالی که افرادی که داروهای خانگی یا داروهای بدون نسخه را برای شقاق انتخاب می‌کنند، ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها درگیر عودهای مکرر این عارضه باشند.
چگونه شقاق مقعدی را درمان کنیم؟
مراحل بهبود شقاق به شدت آن بستگی دارد که از درمان‌های خانگی، داروهای بدون نسخه و پمادها شروع می‌شود و در نهایت اگر نتیجه‌ای حاصل نشود باید سراغ گزینه‌های جراحی و لیزر رفت.
درمان‌های خانگی برای بهبود شقاق
شقاق مقعدی خفیف را می‌توان با روش‌های خانگی درمان کرد. اعتقاد بر این است که از هر 10 شقاق حاد (کوتاه مدت) 9 مورد با داروهای خانگی مانند استفاده از نرم کننده‌های مدفوع، یا استفاده از حمام سیتز و غیره قابل درمان است. در حالی که از هر 10 شقاق مزمن، 2 مورد با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد. اقدامات مختلفی وجود دارد که می‌توانید در خانه برای بهبود سریع شقاق مقعد انجام دهید. آنها عبارتند از:
برای بهبود شقاق مقعد، ابتدا باید از یبوست جلوگیری کنید تا از دور باطل خارج شوید. برای جلوگیری از یبوست می‌توانید:
- مقدار زیادی آب یا مایع بنوشید
- میوه‌ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات کامل را هر روز در رژیم غذایی خود بگنجانید. این غذاها سرشار از فیبر هستند
- به طور منظم برای رسیدن جریان خون به ناحیه آسیب دیده ورزش کنید
- با پزشک صحبت کنید و در صورت لزوم از ملین‌ها یا مکمل‌ها استفاده کنید
- زمانی که میل به اجابت مزاج دارید به دستشویی بروید
- حمام سیتز می‌تواند برای کمک به درد و خارش بسیار آرامش بخش باشد. بعد از هر بار اجابت مزاج به مدت 15 تا 20 دقیقه در آب گرم بنشینید.
- از داروها و پمادهای بدون نسخه با احتیاط و طبق تجویز پزشک استفاده کنید.
- بهداشت مقعد را به درستی رعایت کنید.
داروها و پمادها برای بهبود شقاق
داروهای زیر می‌توانند به سرعت درد شقاق را تسکین دهند و به بهبود آن کمک کنند.
پماد لیدوکائین: این پماد بی حس کننده نسخه ای است که می‌توان آن را قبل از رفتن به توالت استفاده کرد. این دارو باید برای کوتاه مدت استفاده شود، زیرا ممکن است باعث تحریک پوست شود.
کرم استروئیدی: به درمان خارش، تورم و درد در ناحیه مقعد کمک می‌کند. قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید زیرا عوارض جانبی مانند نازک شدن پوست دارد.
داروهای مسکن: می‌توانید با پزشک صحبت کنید و برای تسکین درد از مسکن استفاده کنید. از مصرف مواد افیونی خودداری کنید زیرا باعث یبوست می‌شوند.
نرم کننده‌ها یا ملین‌ها: اگر مدفوع به اندازه کافی نرم باشد، شقاق مقعدی می‌تواند به سرعت بهبود یابد. میوه‌ها و سبزیجات غنی از فیبر بهترین نرم کننده مدفوع هستند یا در غیر این صورت برای دریافت مکمل‌ها با پزشک مشورت کنید.
مسدود کننده کانال کلسیم (CCBs): عمدتاً در بسیاری از موارد با بهبود شقاق مزمن مرتبط است. این پماد شامل دیلتیازم و نیفدیپین است که به آرامش عضلات کمک می‌کند. عوارض جانبی این دارو این است که بیماران متوجه افت فشار خون خود می‌شوند.
تزریق بوتاکس: سم بوتولینوم یا بوتاکس هنگامی که در اسفنکتر مقعد تزریق می‌شود، به طور موقت عضلات را تا سه ماه فلج می‌کند. این ممکن است بدون بیهوشی انجام شود. درمان بوتاکس ممکن است منجر به نشت موقت و خفیف گاز یا مدفوع مقعدی شود.
این اقدامات غیر جراحی به تسکین درد و خونریزی کمک می‌کند و به طور بالقوه، شقاق حاد را بدون عوارض جانبی بهبود می‌بخشد. اما پزشکان جراحی را برای بهبود شقاق مزمن توصیه می‌کنند که در ادامه مزایا و عوارض جانبی هر یک از درمان‌های شقاق مقعد را توضیح خواهیم داد:
جراحی برای بهبود سریع شقاق
هنگامی که بیمار به درمان‌های خانگی یا داروهای شقاق مقعد پاسخ نمی دهد، جراحی ضروری می‌شود. اگر شقاق مقعدی طی 8 تا 12 هفته بهبود نیابد، پزشکان تنها گزینه جراحی یا لیزر را تجویز می‌کنند.
اسفنکتروتومی داخلی جانبی: هدف این روش شل کردن اسفنکتر مقعد است. جراح یک برش در عضله ایجاد می‌کند تا عضلات مقعد را شل کند. بنابراین جریان خون بهبود می‌یابد و در نتیجه بهبودی سریع حاصل می‌شود. زمان بهبودی در اسفنکتروتومی از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
جراحی لیزری: درمان شقاق با لیزر یک روش سرپایی و بدون بیهوشی است که تا کنون نتایج رضایت بخشی داشته و درصد بالایی از بیماران مبتلا به این نوع عارضه‌ها، لیزر را برای درمان انتخاب می‌کنند.
لیزر در مقایسه با عمل جراحی شقاق روش آسان‌تری می‌باشد که علاوه بر صرفه جویی در وقت و هزینه، بیمار درد و خونریزی را هم احساس نمی‌کند. از روش لیزر هم برای درمان فیشر مزمن و هم حاد استفاده می‌شود و احتمال بازگشت دوباره بیماری در آن بسیار پایین است.
مزایای لیزر:
- زمان عملیات کمتر
- روش سرپایی و بدون بیهوشی
- طی یک یا دو روز به روال عادی خود بازمی‌گردید
- دقت بالا
- بهبودی سریعتر
- درد بعد از عمل به طور قابل توجهی کمتر از جراحی است
- میزان عود کمتر
- احتمال آسیب به مقعد و بروز بی اختیاری و نشت مدفوع وجود ندارد
فیشرکتومی: در عمل فیشرکتومی پوست اطراف مقعد که در نتیجه ایجاد زخم فیشر آسیب دیده است، با ایجاد برشی حذف شده و سپس ترمیم خواهد شد. برای افزایش اثربخشی فیشرکتومی، همراه با برش عضله اسفنکتر تزریق بوتاکس هم انجام می‌شود.
عمل شقاق با فلپ پیشرفته: جراحی شقاق به روش فلپ در بعضی مواقع پیشنهاد می‌شود و در واقع نوعی پیوند بخشی از پوست سالم مقعد به بخش آسیب دیده (محل فیشر) است. استفاده از روش فلپ پیشرفته برای بیمارانی است اسفنکتر مقعدی ضعیفی دارند و میزان موفقیت این روش تقریباً 60٪ است.
عوارض جراحی شقاق
عمل جراحی شقاق معمولا با عوارض زیر همراه است:
بی اختیاری: این ممکن است عواقب بعد از جراحی برای درمان شقاق مزمن باشد.
آبسه مقعدی: اگر شقاق مقعدی درمان نشود یا درمان موثر نباشد، می تواند شرایط را پیچیده کند و فیستول مقعدی ایجاد کند.
تنگی مقعد: در این شرایط، مجرای مقعد یا به دلیل اسپاسم اسفنکتر مقعد یا انقباض بافت اسکار حاصله، به طور غیر طبیعی باریک می شود.
بایدها و نبایدها در مدیریت شقاق مقعد
- یک سبک زندگی سالم داشته باشید و به اندازه کافی ورزش کنید. یک رژیم غذایی با فیبر بالا و سرشار از میوه و سبزیجات داشته باشید.
- به مقدار کافی آب و مایعات بنوشید.
- اگر خونریزی شدید یا عود کننده وجود دارد، حتما با پزشک متخصص تماس بگیرید.
- مصرف نرم کننده مدفوع خود را متوقف نکنید زیرا احساس بهتری دارید ، مگر اینکه پزشک به شما بگوید.
- علائم را نادیده نگیرید، اگر علائم شما بهبود نمی‌یابد، در طول درمان بدتر می‌شود یا علائم جدیدی را مشاهده می‌کنید، با پزشک خود تماس بگیرید.
درمان شقاق مقعدی با عسل شدنیه ؟